تجهیزات اعلام حریق

در این مقاله در مورد سیستم های اعلام حریق چه میخوانیم؟

• اعلام حریق چیست؟

• استاندارهای اعلام حریق
• مکانهایی که اعلام حریق در آن نصب می‌شود.
• هشدار سیستم اعلام حریق
• انواع تجهیزات اعلام حریق
• جشنواره تخفیفی محصولات اعلام حریق

جشنواره تخفیفی محصولات اعلام حریق

اعلام حریق چیست؟

یک سیستم اعلام حریق شامل اجزایی است که با یکدیگر در ارتباط اند.

کاربرد اصلی یک سیستم اعلام حریق این است که وقتی در یک محیط دود، مونواکسید کربن و دیگر اعلائم خطر آفرین وجود داشت، توسط این دستگاه حس شده و خطر حریق به وسیله تجهیزات دیداری، شنیداری یا هر مورد هشدار دهنده دیگری به حاضرین در محل، آتش نشانی و مالکین اطلاع داده شود.

استانداردهای اعلام حریق

از جمله استانداردهای سیستم های اعلان حریق می‌توان به UL، LPCB، EVPU، EN-54، NFPA72، BS5839 نام برد.

سیستم اعلام حریق که چندین دهه است که با زندگی انسان امروزی ادغام شده توانسته به جایگاه مناسبی را در زمینه صنعت ساختمان و صنایع وابسته دست یابد به طوری که امروزه در استانداردهای متعدد معتبر خارجی BS 5839-1 و NFPA 72، داخلی ۱-۱۹۸۶۴ و همچنین مقررات ملی ساختمان مبحث سوم و سیزدهم کشورمان یا دستورالعمل های طراحی و اجرای سیستم های اعلام حریق شاهد تاکید لزوم استفاده این سیستم در ساختمان ها (بر اساس نوع کاربری و تعداد طبقات و …) هستیم.

استاندارد NFPA و معادلات حریق

استاندارد به تنهایی میلی به ارائه فاصله ها و حدود مجاز عملکرد آشکارساز دودی ندارد، ولی برعکس سازندگان اصرار بر تعیین حدود و فواصل دارند. براین اساس فاصله 9.1 متر برای آشکارساز دودی پیشنهاد می‌شود. البته رنج عملکرد آشکارساز دودی براساس نوع حریق، وضعیت سقف و دیوار، نوع موانع موجود در سقف و ارتفاع سقف است. ولی این فاصله برای محل هایی که حساسیت ویژه ندارند کافی است. اما در محل هایی که وضعیت ویژه دارند،بررسی وضعیت سقف، دیوار، نوع حریق، وضعیت دمای محیط، نوع ونتیلیشن و محاسبات پاسخ زمانی لازم است.

استاندارد NFPA72

استاندارد آمریکایی NFPA72 یکی از به روزترین استانداردهای طراحی سیستم های اعلان حریق است که هر سه سال به روز رسانی می‌شود. در حال حاضر تنها ترجمه موجود از این استاندارد مربوط به آموزشکده حریق ایران است که نسخۀ 2019 این استاندارد توسط مهندس محمد موسی زاده تحت عنوان کتاب “مهندسی سیستم های اعلان حریق” در 448 صفحه ترجمه و تدوین و چاپ شده است و جزو منابع اصلی آزمون های آتش نشانی تهران و سازمان نظام مهندسی تهران است.

بر اساس مبحث چهار مقررات ملی نه گانه ساختمان، ساختمان هایی که باید به سیستم اعلام حریق مجهز شوند به قرار زیر هستند:

۱-ساختمان های مسکونی

۲- ساختمان های آموزشی و تربیتی

۳- ساختمان های درمانی و مراقبتی

۴- ساختمان های تجمعی

۵- ساختمان های اداری و حرفه ای

۶- ساختمان های کسبی و تجاری

۷- ساختمان های صنعتی

۸- انبارها

۹- مکان های مخاطره آمیز.

هشدار سیستم اعلام حریق

قدیمی ترین نوع اعلام حریق براساس اعلام انسانها بوده که مسلما با خطا و محدودیت های بیشماری دست به گریبان بوده است و از این رو بشر به اعلام از حریق زنگ های کلیسا یا سوت بخار کارخانه و امثال این هشدار ها برای آدرس دهی و اعلام حریق روی آورد. اما بسیاری از مواقع آتش نشانان چون این گونه آدرس دهی ها حدودی بودند نشانی اشتباهی می‌رفتند و تا زمان پیدا کردن محل حریق، زمان زیادی صرف می‌شد و می‌دانیم که در موقع حریق جان  و مال افراد در معرض خطر قرار دارد و عامل کلیدی نجات در اعلام حریق و اطفای آن " زمان" است.

در اواسط قرن نوزده بود که در شهر نیویورک برای اولین بار، اعلام حریق از طریق خطوط تلگراف انجام شد. این سیستم اعلام حریق، اشتباهات در آدرس دهی را به حداقل رساند و متعاقباً سرعت و کیفیت رسیدگی به سوانح را بهبود قابل توجهی بخشید.

البته در این مطلب قصد نداریم به تاریخچه اختراع سیستم اعلام حریق بپردازیم صرفاً جهت یک آشنایی اولیه، در مورد پیدایش آن صحبت کردیم.

سیستم اعلام حریق همان طور که از نامش پیداست، مجموعه ای از اجزای متصل به یکدیگر است که از راه های مختلف شرایط اضطراری را تشخیص می‌دهد و به واسطه تجهیزات شنیداری و دیداری این خطر را به افراد مختلف اعلام می‌کند. سه نشانه بارز حریق، آتش، دود و حرارت است .این ها هر سه می‌توانند باعث هوشیاری و به کار افتادن سیستم اعلام حریق شود.

هشدارهایی که از یک سیستم اعلام حریق صادر می‌شود به دو گونه است.

ممکن است این هشدارها به صورت اتوماتیک وار از دستگاههایی که شامل حسگرهای دود، مونواکسید کربن و دیگر موارد هشدار دهنده تشخیص داده شده و صادر گردند و اعلام حریق نمایند.

همچنین ممکن است این هشدار به صورت دستی توسط افراد و  با استفاده از دستگاههایی که قابلیت اعلام حریق دستی را دارند فعال گردند.

که در هر دو روش هشدار دارای درصد خطا است و همچنین هر روش مزایایی به همراه دارد که در این مقاله به طور کامل به شرح آنها خواهیم پرداخت.

آلارم سیستم اعلام حریق می‌تواند به صورت انواع صدای بوق و یا انواع آژیر و انواع نور باشند.

همچنین می‌توانند شامل پیام هشدار مانند : " تخلیه سریع اماکن؛ عدم استفاده از آسانسور و ...." باشند.

آلارم سیستم اعلام حریق می‌توانند با توجه به کشور و کارخانه سازنده از فرکانس های خاص و تن های مختلف : اعلام حریق با تن کم، اعلام حریق با تن متوسط و اعلام حریق با تن بالا باشند.

سیستم اعلام حریق اساسا با برق کار میکند و اما در بیشتر انواع آنها از باتری هم استفاده می‌گردد تا براساس نیاز و در مواقعی که برق ساختمان وصل نبود دستگاه از کار نیوفتد و به کار خود ادامه دهد.

انواع سیستم های اعلام حریق

سیستم های اعلام حریق به سه گروه تقسیم می‌شوند:

سیستم اعلام حریق متعارف

سیستم اعلام حریق آدرس پذیر

سیستم اعلام حریق بی سیم

که همانطور که در بالا ذکر شد هر نوعی از سیستم اعلام حریق خود به دو نوع دستی و خودکار تقسیم می‌گردند.

سیستم اعلام حریق متعارف چیست؟

اگر به تاریخچه دستگاههای اعلام حریق بنگریم؛ از بین انواع سیستم های اعلام حریق موجود، سیستم اعلام حریق متعارف از قدیمی ترین آنهاست و مدل های دیگر در واقع نوع گسترش یافته و پیشرفته این نوع از انواع سیستم های اعلام حریق می‌باشند.

سیستم اعلام حریق متعارف شامل چند دتکتور و چند شستی اعلام حریق می‌باشند که توسط مدارهای به هم پیوسته به یک تابلوی کنترل مرکزی متصل می‌شوند.

هر مدار نماینده یک زون است.

هر سیستم اعلام حریق متعارف می‌تواند بین 2 تا 16 زون داشته باشد.

هر سیستم اعلام حریق متعارف می‌تواند 4 حالت داشته باشد:

حالت مدار باز

حالت هشدار

حالت عادی

حالت اتصال کوتاه

در این سیستم هر کدام از سنسورها که به حالت هشدار یا خطا رود؛ در مدار مربوط به  خود مقاومتی ایجاد میکند و به طور کلی هشدارها با بالا رفتن مقاومت در مدار آشکار می‌گردند.

در واقع به بیان ساده تر در مواقع هشدار دتکتور ( حسگر) تحت فشار قرار می‌گیرد و این فشار باعث میشود که در مدار قرار بگیرد و وقتی در مدار قرار گرفت، جریان مدار را افزایش میدهد با افزایش جریان مدار، هشدارها به صدا درآمده و ساکنین و افراد حاضر در جریان وقوع حریق قرار گرفته و محل را ترک میکنند.

سیستم اعلام حریق آدرس پذیر

این نوع سیستم اعلام حریق خود به دو نوع اعلام حریق آدرس پذیر و آدرس پذیر هوشمند تقسیم می‌شود.