سیستم تخلیه دود پارکینگ ,

سیستم تخلیه دود پارکینگ

آتش‌سوزی یکی از جدی‌ترین تهدیداتی است که همواره ساختمان‌ها را به خطر می‌اندازد. در چنین حوادثی، دود حاصل از آتش‌سوزی می‌تواند بسیار کشنده‌تر از خود آتش باشد و تهدیدی جدی برای جان افراد محسوب می‌شود. مدیریت و کنترل صحیح دود، نقشی کلیدی در حفاظت از جان ساکنان و کاهش خسارات ناشی از حریق ایفا می‌کند. این اهمیت در ساختمان‌های بزرگ با پارکینگ‌های زیرزمینی، که معمولاً تهویه طبیعی در آن‌ها به‌خوبی صورت نمی‌گیرد، دوچندان می‌شود. به همین دلیل، استفاده از سیستم‌های تخلیه دود پارکینگ به عنوان یک راهکار ضروری، برای افزایش ایمنی این فضاها مطرح است.

چرا راه‌اندازی سیستم تخلیه دود پارکینگ ضروری است؟

راه‌اندازی سیستم تخلیه دود در پارکینگ‌ها اهداف مهمی را دنبال می‌کند که شامل موارد زیر است:
تخلیه دود حاصل از آتش‌سوزی
تهویه گازهای سمی ناشی از کارکرد خودروها، به‌ویژه منوکسید کربن
ایجاد مسیرهای امن برای خروج افراد و تسهیل عملکرد نیروهای آتش‌نشانی

تهویه انواع پارکینگ: چگونه سیستم مناسب را انتخاب کنیم؟

برای انتخاب یک سیستم تخلیه دود مناسب برای پارکینگ، ابتدا باید نوع پارکینگ به‌درستی شناسایی شود. پارکینگ‌ها به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:

پارکینگ‌های خصوصی
پارکینگ‌های عمومی

پارکینگ‌های مسکونی و تجاری معمولاً جزو دسته پارکینگ‌های عمومی قرار می‌گیرند. این پارکینگ‌ها خود به سه نوع تقسیم می‌شوند:
پارکینگ باز
پارکینگی است که حداقل در دو سمت دارای بازشوهایی باشد که مساحت این بازشوها حداقل ۲۰ درصد از سطح جانبی دیوارها را پوشش دهد. این بازشوها باید در دو طرف توزیع شده و مجموع طول آن‌ها حداقل ۴۰ درصد دیوار جانبی باشد. در چنین پارکینگ‌هایی، تهویه به‌صورت طبیعی انجام می‌شود. لازم به ذکر است که رمپ‌ها به عنوان بازشوهای طبیعی محسوب نمی‌شوند.

پارکینگ نیمه باز
در این نوع پارکینگ‌ها، مساحت بازشوهای طبیعی باید حداقل ۲.۵ درصد از مساحت کف باشد. تهویه در این پارکینگ‌ها به صورت ترکیبی از تهویه طبیعی و مکانیکی انجام می‌شود. تهویه مکانیکی توسط فن صورت گرفته و باید حداقل سه بار در هر ساعت انجام گیرد.

پارکینگ بسته
پارکینگی که یا فاقد بازشوی طبیعی است یا مساحت بازشوهای آن کمتر از استانداردهای تعیین شده برای پارکینگ نیمه باز باشد. در این نوع پارکینگ‌ها، تهویه و تخلیه دود به طور کامل به‌صورت مکانیکی و توسط فن‌ها انجام می‌شود. این سیستم باید قادر باشد حداقل شش بار در ساعت در شرایط عادی و ده بار در ساعت در شرایط حریق، هوا را تهویه کند.

انواع سیستم‌های تهویه و تخلیه دود پارکینگ

سیستم‌های تخلیه دود و تهویه پارکینگ به دو نوع کلی تقسیم می‌شوند:

سیستم تهویه طبیعی

این سیستم از طریق بازشوهای پارکینگ و با کمک باد عمل می‌کند. بازشوها باید همیشه کاملاً باز و بدون مانع باشند. اما در صورت وقوع آتش‌سوزی، تهویه طبیعی به تنهایی کافی نبوده و باید از سیستم‌های مکانیکی نیز بهره برد.

سیستم تهویه مکانیکی

این سیستم خود به دو دسته تقسیم می‌شود:

تهویه مکانیکی با کانال‌کشی
در این روش، فن‌های تخلیه دود و هوای تازه از طریق کانال‌ها با محیط بیرون در ارتباط هستند. این سیستم معایبی مانند اشغال فضای سقف در پارکینگ‌های با ارتفاع کم، ایجاد سر و صدا، کاهش زیبایی پارکینگ و هزینه بالای اجرا و نگهداری دارد.

تهویه مکانیکی با جت فن
این روش بدون نیاز به کانال‌کشی و با استفاده از جت فن‌ها، هوای پارکینگ را به بیرون هدایت می‌کند و به دلیل عدم نیاز به فضای سقف، انتخاب بهتری برای پارکینگ‌های با ارتفاع کم است.

عملکرد سیستم‌های تخلیه دود پارکینگ

سیستم‌های تخلیه دود در پارکینگ‌ها دو نقش مهم در زمان و بعد از وقوع آتش‌سوزی ایفا می‌کنند:

تخلیه دود (Smoke Clearance)

این حالت زمانی فعال می‌شود که حریق به طور کامل توسط آتش‌نشان‌ها مهار شده باشد. پس از اطفاء حریق، سیستم تخلیه هوا شروع به کار می‌کند تا دود باقی‌مانده را از پارکینگ خارج کند. این سیستم با شناسایی آتش‌سوزی از طریق حسگرهای خود، به سرعت عملیات تخلیه را متوقف می‌کند تا از ترکیب دود با لایه‌های دیگر هوا جلوگیری شود. دمپرهای نصب‌شده در نقاط مختلف پارکینگ نیز بر اساس دستورالعمل‌های سازمان آتش‌نشانی به‌طور خودکار باز یا بسته می‌شوند. آتش‌نشان‌ها همچنین می‌توانند در مواقع اضطراری، جت‌فن‌های سیستم را به صورت دستی راه‌اندازی کنند. این نوع سیستم به‌ویژه برای پارکینگ‌هایی با کاربری خاص و محدود، که مسائل اقتصادی اهمیت بالاتری دارند، توصیه می‌شود.

کنترل دود (Smoke Control)

در زمان وقوع آتش‌سوزی، دود به سرعت در سراسر ساختمان پخش می‌شود و مانع دید افراد برای یافتن راه‌های خروج می‌شود. سیستم کنترل دود به محض تشخیص حریق، کل سیستم تهویه را در مدت 3 تا 5 دقیقه متوقف می‌کند تا از گسترش دود جلوگیری کند. این وقفه کوتاه به ساکنین کمک می‌کند تا راحت‌تر مسیرهای خروج را پیدا کنند و از پارکینگ خارج شوند. پس از این مدت، سیستم با تمام توان فعالیت خود را از سر می‌گیرد و پارکینگ را به بخش‌های مختلف تقسیم می‌کند تا دود تنها در یک قسمت متمرکز شود و بخش‌های دیگر ایمن بمانند. این سیستم به دلیل هزینه‌های بالای اجرایی، بیشتر در ساختمان‌های خاص مانند برج‌های بلند، خزانه بانک‌ها، موزه‌ها و ساختمان‌های مهم سیاسی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

قوانین و ضوابط سیستم تخلیه دود پارکینگ

در اینجا به بررسی برخی از قوانین و ضوابط مربوط به سیستم‌های تخلیه دود پارکینگ می‌پردازیم:
پارکینگ‌های همکف و منفی یک: اگر پارکینگ‌هایی که در طبقات همکف و منفی یک قرار دارند و مساحت آن‌ها کمتر از ۳۰۰ متر مربع است، از طریق رمپ به فضای بیرون دسترسی داشته باشند، نیازی به نصب سیستم تهویه مکانیکی ندارند.
پارکینگ‌های تا ۵۰۰ متر مربع: برای پارکینگ‌هایی که مساحت آن‌ها کمتر از ۵۰۰ متر مربع است و تا طبقه منفی ۳ ادامه دارند، استفاده از یک سیستم تهویه که شامل کانال تخلیه و دو فن معمولی است، کافی است.
پارکینگ‌های نیمه باز: پارکینگ‌های نیمه باز، که از یک طرف به فضای آزاد مرتبط هستند و مساحت سطح باز آن‌ها حداقل به اندازه نیمی از سطح باز پارکینگ‌های باز است، نیازی به نصب کانال و دریچه هوای تازه ندارند.
این ضوابط به‌منظور تأمین ایمنی و کارایی مناسب در تخلیه دود و تهویه پارکینگ‌ها تدوین شده‌اند و باید به‌دقت رعایت شوند.

سوالات متداول

سیستم تخلیه دود پارکینگ چیست و چرا ضروری است؟

سیستم تخلیه دود پارکینگ به مجموعه‌ای از تجهیزات و فناوری‌ها اطلاق می‌شود که برای حذف دود ناشی از آتش‌سوزی و تهویه هوای پارکینگ‌ها طراحی شده است. این سیستم‌ها به منظور افزایش ایمنی ساختمان‌ها و تسهیل خروج افراد در شرایط اضطراری ضروری هستند.

چه نوع پارکینگ‌هایی به سیستم تخلیه دود نیاز دارند؟

پارکینگ‌های بسته، نیمه باز و حتی برخی پارکینگ‌های باز ممکن است نیاز به سیستم تخلیه دود داشته باشند. نوع سیستم بستگی به اندازه پارکینگ، نوع ساختار آن و مقررات محلی دارد.

تفاوت بین سیستم تخلیه دود طبیعی و مکانیکی چیست؟

سیستم تخلیه دود طبیعی از بازشوها و جریان هوای طبیعی برای تخلیه دود استفاده می‌کند، در حالی که سیستم مکانیکی با استفاده از فن‌ها و کانال‌ها دود را به بیرون هدایت می‌کند. سیستم مکانیکی معمولاً در پارکینگ‌های بسته یا با نیازهای تهویه پیچیده‌تر استفاده می‌شود.

آیا همه پارکینگ‌ها به سیستم تهویه مکانیکی نیاز دارند؟

خیر، تنها پارکینگ‌های بسته و برخی پارکینگ‌های نیمه باز که شرایط خاصی دارند، نیاز به سیستم تهویه مکانیکی دارند. پارکینگ‌های باز و نیمه باز ممکن است با تهویه طبیعی کفایت کنند.

چگونه باید سیستم تخلیه دود را نصب کرد؟

نصب سیستم تخلیه دود باید توسط متخصصان مجرب انجام شود. طراحی و اجرای سیستم باید مطابق با استانداردهای ساختمانی و ایمنی محلی باشد و نیازمند بررسی دقیق شرایط خاص پارکینگ است.

چگونه می‌توان از عملکرد صحیح سیستم تخلیه دود اطمینان حاصل کرد؟

برای اطمینان از عملکرد صحیح سیستم تخلیه دود، باید به‌طور منظم نگهداری و تست‌های دوره‌ای انجام شود. همچنین، سیستم باید مطابق با الزامات استاندارد و قوانین محلی طراحی و نصب گردد.

چه اقداماتی باید در صورت عدم کارکرد صحیح سیستم تخلیه دود انجام داد؟

در صورت عدم کارکرد صحیح سیستم، باید بلافاصله با تکنسین‌های متخصص تماس گرفت تا مشکل شناسایی و رفع شود. همچنین، مستندات و گزارشات مربوط به تعمیرات و نگهداری سیستم باید به‌دقت بررسی و نگهداری شوند.

آیا سیستم تخلیه دود نیاز به مجوز خاصی دارد؟

بله، نصب و راه‌اندازی سیستم تخلیه دود ممکن است نیاز به مجوزها و تأییدیه‌های خاصی از مراجع محلی و سازمان‌های آتش‌نشانی داشته باشد. بهتر است قبل از نصب، با مقامات محلی مشورت شود.

هزینه‌های مربوط به سیستم تخلیه دود چه مواردی را شامل می‌شود؟

هزینه‌های مربوط به سیستم تخلیه دود شامل هزینه‌های نصب، تجهیزات، نگهداری و تعمیرات می‌شود. همچنین، هزینه‌های مربوط به آزمایش و تأیید سیستم نیز باید در نظر گرفته شود.

آیا سیستم تخلیه دود نیاز به تعمیرات و نگهداری منظم دارد؟

بله، سیستم تخلیه دود نیاز به تعمیرات و نگهداری منظم دارد تا از عملکرد صحیح و کارآمد آن اطمینان حاصل شود. بررسی دوره‌ای و تست‌های عملکردی برای تضمین ایمنی و کارایی سیستم ضروری است.